غفلت آل فرعون (قرآن)از مصادیق غافلان که در آیات قرآن به آنان اشاره شده، «آل فرعون» هستند. ۱ - از سخنان مؤمن آل فرعوندر غفلت به سر بردن فرعونیان، از سخنان حكيمانه و خيرخواهانه مؤمن آل فرعون: «... وَ ما كَيْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِي تَبابٍ • وَ قالَ الَّذِي آمَنَ ... • فَسَتَذْكُرُونَ ما أَقُولُ لَكُمْ وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ؛... و توطئه فرعون و امثال او جز به نابودى نمى‌انجامد. كسى كه ايمان آورده بود گفت: ... و بزودى آنچه را به شما مى‌گويم به خاطر خواهيد آورد (و پشيمان خواهيد شد)! من كار خود را به خدا وامى‌گذارم كه خداوند نسبت به بندگانش بيناست.» مقصود از «وَ قالَ الَّذِي آمَنَ» مؤمن آل فرعون است. ۲ - آثار غفلت آل فرعوناثار غفلت آل فرعون عبارتند از: ۲.۱ - هلاکتغفلت فرعونيان از آیات خدا، موجب هلاكت و نابودى آنان: «وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَ نَقْصٍ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ • فَانْتَقَمْنا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْناهُمْ فِي الْيَمِّ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ كانُوا عَنْها غافِلِينَ؛ و ما نزديكان فرعون (و قوم او) را به خشکسالی و كمبود میوه‌ها گرفتار كرديم شايد متذكر گردند. سرانجام ما از آنها انتقام گرفتيم و آنها را در دریا غرق كرديم زيرا آيات ما را تكذيب كردند و از آن غافل بودند.» ۲.۲ - سرنوشت شومهشدار تهديدآميز مؤمن آل فرعون به قوم خود از گرفتار شدن آنان به سرنوشتى شوم، بر اثر غفلت و بى‌توجّهى به خيرخواهی‌هاى او: «وَ قالَ الَّذِي آمَنَ يا قَوْمِ ... • فَسَتَذْكُرُونَ ما أَقُولُ لَكُمْ وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ • فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا وَ حاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذابِ؛كسى كه از قوم فرعون ايمان آورده بود گفت: ... و بزودى آنچه را به شما مى‌گويم به خاطر خواهيد آورد (و پشيمان خواهيد شد)! من كار خود را به خدا وامى‌گذارم كه خداوند نسبت به بندگانش بيناست. خداوند او را از توطئه‌هاى شوم آنها نگه داشت، و عذاب شديدى فرعونيان را فراگرفت.» ۲.۳ - عدم ایمانغفلت فرعونيان از آيات الهى، موجب ایمان نياوردن آنان به موسی علیه‌السلام: «وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ ... • وَ قالُوا مَهْما تَأْتِنا بِهِ مِنْ آيَةٍ لِتَسْحَرَنا بِها فَما نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِينَ • ... كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ كانُوا عَنْها غافِلِينَ. و ما نزديكان فرعون (و قوم او) را گرفتار كرديم ... و گفتند: هر زمان نشانه و معجزه‌اى براى ما بياورى كه با آن سحرمان كنى، ما به تو ايمان نمى‌آوريم. ... آيات ما را تكذيب كردند و از آن غافل بودند.» مراد از «قالوا»، قوم فرعون است. ۲.۴ - تکذیب آیات خداغفلت فرعونيان از انتقام الهى، موجب تکذیب آيات خدا از سوى آنان: «وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ ... • فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمُ الطُّوفانَ وَ الْجَرادَ وَ الْقُمَّلَ وَ الضَّفادِعَ وَ الدَّمَ آياتٍ مُفَصَّلاتٍ فَاسْتَكْبَرُوا ... • فَانْتَقَمْنا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْناهُمْ فِي الْيَمِّ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ كانُوا عَنْها غافِلِينَ؛ و ما نزديكان فرعون (و قوم او) را گرفتار كرديم ... سپس بلاها را پشت سر هم بر آنها نازل كرديم: طوفان و ملخ و آفت گياهى و قورباغه‌ها و خون را- كه نشانه‌هايى از هم جدا بودند- بر آنها فرستاديم؛ ولى باز بيدار نشدند، و تکبّر ورزيدند، ... سرانجام ما از آنها انتقام گرفتيم و آنها را در دريا غرق كرديم زيرا آيات ما را تكذيب كردند و از آن غافل بودند.» «وَ كانُوا عَنْها غافِلِينَ» يعنى از انتقام و نزول عذاب الهی غافل بودند. ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۱، ص۴۳۳، برگرفته از مقاله «مصادیق غافلان (فرعونیان)». |